ECOCIDE & WETGEVING
Hier vind je de meest gestelde vragen aan Stop Ecocide International
Wat is ecocide?
Ecocide wordt algemeen omschreven als massale schade aan of vernietiging van ecosystemen die gepleegd wordt met kennis van de risico’s. Met andere woorden, ernstige schade aan de natuurlijke leefwereld.
Wij zijn van mening dat ecocide, naast genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, moet worden toegevoegd aan het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof in Den Haag. We geven hier voorbeelden van wat een ecocide misdaad zou kunnen zijn.
De definitie, zoals deze in 2010 door onze mede-oprichter Polly Higgins bij de wetscommissie van de Verenigde Naties is ingediend, luidt als volgt: Ecocide is de grootschalige beschadiging, de vernietiging of het verlies van ecosystemen van een bepaald gebied in zodanige mate dat het vreedzaam gebruik van dit gebied door de inwoners ernstig verminderd is of zal worden. Dit is ook de definitie waarnaar paus Franciscus verwees in zijn oproep om ecocide een misdaad te laten worden (november 2019).
Onze stichting heeft onlangs een expertisepanel van internationale advocaten bijeengeroepen om een robuuste en werkbare definitie op te stellen die het groeiend aantal geïnteresseerde staten zou kunnen voorstellen aan het Internationaal Strafhof als voorstel tot wijziging van het Statuut van Rome.
Beschermt de strafbaarstelling van ECOCIDE alleen mensen?Een belangrijk doel van een misdaad van ecocide is niet alleen de mens te beschermen, maar ook de natuur zelf, zodat vernietiging van ecosystemen zelfs zonder directe menselijke slachtoffers kan worden verboden. Dit was een belangrijke overweging bij het opstellen van een werkbare juridische definitie door het expertisepanel dat door onze stichting is bijeengeroepen.
Hebben we niet al milieuwetten?
De milieuwetgeving is meestal van civiele aard, en in landen met welomschreven milieudelicten zijn die meestal vrij specifiek van aard (bijvoorbeeld een bepaalde mate van vervuiling in een bepaalde context). In het grootste deel van de wereld bestaat er geen wettelijk kader om massale schade en vernieling als zodanig mee aan te pakken, dus het bedrijfsleven volgt de weg van de minste weerstand, veroorzaakt de meeste schade waar de minste regelgeving is en reserveert simpelweg geld voor civiele procedures. Door ecocide tot misdaad te verklaren, creëren we een nieuwe morele basis waarbij alles wat massale schade of vernietiging van natuurlijke ecosystemen veroorzaakt, onaanvaardbaar wordt.
Valt ecocide niet al onder andere ‘gruwelmisdaden’?
In sommige gevallen kan milieuschade als een oorlogsmisdaad worden behandeld en er bestaat de mogelijkheid (zij het nog niet getest) om bepaalde aspecten van ecocide op te nemen onder misdaden tegen de menselijkheid, maar de meeste vernietiging van ecosystemen vindt plaats in vredestijd en treft de mens niet altijd rechtstreeks. Wij zijn daarom van mening dat een op zichzelf staande misdaad noodzakelijk is.
Zal zo’n ecocidewet echt iets veranderen?
Jazeker. Juist omdat we het strafrecht gebruiken om te helpen bepalen wat moreel aanvaardbaar is, erkennen we met een verbod op massale schade aan en vernietiging van de natuur de intrinsieke waarde van de Aarde en onze plaats daarin. Zo’n wet markeert een belangrijk keerpunt dat ons wettelijk kader in staat stelt om de realiteit eindelijk daadwerkelijk te weerspiegelen. Schade aan ecosystemen kan dan nog steeds plaatsvinden, maar het zal niet langer een geaccepteerde norm zijn. Als eenvoudig voorbeeld kunnen we stellen dat diefstal ook nog steeds voorkomt, maar dat niemand het in zijn hoofd zal halen om diefstal niet langer strafbaar te maken. Met de strafbaarstelling van deze morele overtredingen bieden we advocaten de middelen om op te treden namens de gedupeerden en zal de samenleving als geheel het niet langer accepteren dat het misdrijf plaatsvindt.
Hoe ziet de juridische procedure eruit om ECOCIDE tot een internationaal erkende misdaad te verklaren? Een (of meer) staatshoofd(en) moet(en) een wijzigingsvoorstel indienen voor de toevoeging van ecocide aan het Statuut van Rome, het oprichtingsverdrag van het Internationaal Strafhof. Deze wijziging moet ten minste drie maanden voor een vergadering van de staten die partij zijn bij het Statuut van Rome (meestal de jaarlijkse vergadering, die elk jaar in december in Den Haag wordt gehouden en soms ook bij de Verenigde Naties in New York) worden ingediend. Een eenvoudige meerderheid in die vergadering maakt het mogelijk de wijziging in overweging te nemen.
Een herzieningsconferentie zal dan kunnen worden bijeengeroepen, of de onderhandelingen kunnen vorderen via formele en informele besprekingen tussen vertegenwoordigers van de lidstaten. Met instemming van tenminste 2/3 van de lidstaten (momenteel 82 van de 123) kan de wijziging in het Statuut worden opgenomen en kunnen bekrachtiging en handhaving plaatsvinden. (Elk land dat de wet ratificeert, moet deze na een jaar in de eigen nationale wetgeving handhaven).
Zijn er al eerder wijzigingen aangebracht in het Statuut van Rome?
Ja, het misdrijf van Agressie is toegevoegd. Dit amendement stelt het Internationaal Strafhof in staat om leiders individueel verantwoordelijk te stellen voor het voeren van een agressieve oorlog. Er zijn ook enkele kleinere amendementen aangenomen (bijvoorbeeld onder Oorlogsmisdaden: uithongering van burgers, gebruik van chemische wapens).
Ik heb gehoord dat ecocide in het oorspronkelijke ontwerp van het Statuut van Rome zou worden opgenomen, maar het niet heeft gehaald. Hoe weten we dat het deze keer wel zal lukken?
Het wijzigen van een wet is heel iets anders dan het opstellen ervan. In de eerste fase van het opstellen van een wet hebben degenen met de meeste economische en politieke macht vaak de luidste stem en kunnen zij het resultaat sterk sturen. In het geval van een amendement beschikt elke lidstaat van het Internationaal Strafhof, hoe klein ook, over evenveel mogelijkheden om zo’n wijziging volgens een vaste procedure in te dienen. Uiteraard zullen er nog steeds samenwerkingen moeten worden gesloten, maar er is veel meer transparantie, vooral dankzij de steun uit de brede samenleving.
Wat is de band van het Internationaal Strafhof met de Verenigde Naties?
Het Internationaal Strafhof is een onafhankelijke instelling, maar er zijn wel enkele banden met de VN. Zo kan de Veiligheidsraad van de VN zaken doorverwijzen naar het Internationaal Strafhof, en wanneer een wijziging van het Statuut van Rome wordt voorgesteld, moet dit in eerste instantie worden gemeld aan de secretaris-generaal van de VN, die de lidstaten van het Internationaal Strafhof vervolgens op de hoogte stelt.
Kan de ecocidewetgeving onmiddellijk in werking treden?
Nee. Een overgangsperiode is noodzakelijk - deels omdat de goedkeuringsprocedure tijd vergt, en vooral omdat bedrijven en staten tijd nodig hebben om hun praktijken te veranderen om het risico van ineenstorting en een humanitaire ramp te verminderen. Dergelijke transities kunnen zo nodig echter in een beperkte tijdspanne worden gerealiseerd. Beleid dat tijdens de recente pandemie van de ene op de andere dag is ingevoerd, demonstreert duidelijk het vermogen van regeringen om snel te handelen - NB Voordat een enkele staat deze wijziging van het internationaal recht zelfs maar ratificeert, en zelfs voordat het officieel is voorgesteld, zal het concept van ecocide en de aanwezigheid van een haalbare wettelijke definitie het hele mondiale debat beginnen te veranderen … inderdaad, dat proces is al begonnen.
Is een ecocidewet verenigbaar met economische groei?
De ‘groei tot elke prijs’- benadering van de economie is grotendeels de oorzaak van de huidige mate van ecocide. Maar voortdurende groei is niet de enige manier om de economie te benaderen. Wij pleiten voor een overgangsperiode om de economische systemen van richting en focus te laten veranderen. Ecologie moet het leidend beginsel van de economie zijn en niet andersom. Veel van de oplossingen die we nodig hebben om de harmonie op onze planeet te herstellen - hernieuwbare energie, regeneratieve landbouw, circulaire economie enzovoort - bestaan al, maar worden eenvoudigweg niet politiek en economisch ondersteund, terwijl de deuren naar de verouderde vervuilende wegen open blijven . Door die deuren te sluiten, kunnen er nieuwe worden geopend - er is geen grotere stimulans voor innovatie dan duidelijke parameters, zoals elke ondernemer weet. Storten de ecosystemen die onze economische activiteit mogelijk maken ineen, dan is een recessie de minste van onze zorgen!
Welke gevolgen zou de ecocidewetgeving hebben voor ontwikkelingslanden (of voor landen die voor hun economische en sociale stabiliteit afhankelijk zijn van mogelijk milieuverwoestende industrieën)?
Een gecontroleerde overgangsperiode zal absoluut noodzakelijk zijn om deze landen in staat te stellen hun economische activiteiten te heroriënteren om een ineenstorting of humanitaire ramp te voorkomen. Een van de belangrijkste overwegingen van het expertisepanel achter de nieuwe juridische definitie was precies hoe deze te integreren met de bestaande wetgeving, zodat staten met succes een overgangsperiode kunnen doorstaan. Het is onze bedoeling om samen met onze juridische bondgenoten modellen aan te reiken voor de wijze waarop dit zou kunnen werken om gerechtigheid en een wettelijke zorgplicht te waarborgen.
Dragen we niet allemaal bij aan ecocide?
Misschien wel, maar vaak niet uit vrije wil. De ecocidewet richt zich niet tegen eindgebruikers en gewone burgers, maar is bedoeld om de besluitvormers op het hoogste niveau te straffen. Zie volgende vraag:
Wie komt voor vervolging in aanmerking?
De ecocidewet is bedoeld voor de vervolging van personen die de eindverantwoordelijkheid dragen, voor diegenen die het plegen van ecocide in een gegeven situatie op het hoogste niveau aansturen. Deze personen kunnen minister zijn of bestuursvoorzitter van bedrijven of andere instanties die voor de ecocide verantwoordelijk zijn.
Wie beslist wat wel of geen ecocide is?
Afhankelijk van de vraag of het bewijs voldoet aan de aangenomen definitie ligt die verantwoordelijkheid bij de strafhoven - ofwel de nationale rechtbanken van landen die de wet ratificeren of het Internationaal Strafhof indien een staat niet kan of wil vervolgen. De exacte formulering van de definitie is nog niet vastgesteld - het zal door de lidstaten worden bepaald zodra een wijzigingsvoorstel in het ICC wordt besproken, maar ondertussen behandelen we de definitie in de bovenste vraag als een werkdefinitie. Als richtlijn voor ecocide moet de schade wijdverbreid, ernstig of langdurig/systematisch zijn.
Hoe zal de wet worden gehandhaafd?
Zodra een land de ecocide wet op internationaal niveau ratificeert, moet het deze opnemen in de nationale wetgeving. Vindt er in je land ecocide plaats, dan moet deze door jouw overheid vervolgd worden. Het Internationaal Strafhof speelt alleen een rol zodra de nationale staten niet kunnen of willen vervolgen.
Ik heb gehoord dat het Internationaal Strafhof weinig effectief is... Hoe kunnen we er zeker van zijn dat dit onze beste optie is om schade aan de Aarde te voorkomen?
Er zijn verschillende redenen om ons te concentreren op het Internationaal Strafhof:
1. Procedure: het wijzigen van een wet is eenvoudiger dan het opstellen van een nieuwe (bijvoorbeeld in op zichzelf staande rechtsgebieden).
2. Samenhang: Als de wet bij het Internationaal Strafhof wordt aangenomen, wordt deze per definitie in dezelfde vorm in de nationale wetgeving van de ratificerende landen opgenomen, hetgeen samenhang tussen de rechtsgebieden creëert.
3. Solidariteit: Als de wet bij het Internationaal Strafhof wordt aangenomen, wordt deze per definitie door veel landen gesteund, wat betekent dat geen van hen het gevoel hoeft te hebben politiek gezien; “hun nek uit te steken”. Tot slot achten wij het mogelijk dat de strafbaarstelling van ecocide het Internationaal Strafhof een belangrijkere rol op het wereldtoneel verschaft!
Kan de wet met terugwerkende kracht worden toegepast?
Nee. Het werkelijke doel van de strafbaarstelling van ecocide is preventief - tegen de tijd dat de wet over de hele wereld is geratificeerd, vertrouwen wij erop dat de schadelijke praktijken die ze verbiedt, gestaakt zullen zijn of zodanig in het proces van aanpassing zullen zijn zodat ze in harmonie met de natuurlijke ecosystemen opereren.
Hoe lang zal het duren om ecocide tot een misdaad te verklaren?
Het proces kan in totaal 2 tot 7 jaar in beslag nemen, en een amendement kan op zijn vroegst in 2021 worden ingediend. Maar we beginnen niet bij nul – inmiddels werken we al enkele jaren samen met kleine eilandstaten in de Stille Oceaan –, dus zijn we al een eind op de goede weg en hebben we sterke diplomatieke betrekkingen gesmeed. In december 2019, hebben twee soevereine staten (Vanuatu en de Malediven) om een serieuze overweging van toevoegen van ecocide aan het Statuut van Rome gevraagd en nu zijn er 8 ICC-lidstaten die het bespreken met geïnteresseerde parlementariërs in tientallen landen over de hele wereld. Specifieke tijdschema’s kunnen niet worden gegarandeerd maar de belangstelling voor een ecocidewet neemt snel toe. Dat wordt zowel gevoed door het feit dat een kwarteeuw van klimaatonderhandelingen er niet in is geslaagd om zinvolle wettelijke en politieke veranderingen tot stand te brengen als door de mondiale mobilisatie van burgerbewegingen, die tot concrete, afdwingbare oplossing oproepen.
Met welke staten werken jullie samen?
Omdat ons werk grotendeels diplomatiek van aard is, kunnen we dit soort informatie echter niet delen voordat de samenwerking door de betreffende regeringen eerst publiekelijk is aangekondigd. Vanuatu, een belangrijke stem onder de eilandstaten in de Stille Oceaan, was de eerste die publiekelijk haar samenwerking met ons bekendmaakte en in december 2019 was Vanuatu de eerste staat die publiekelijk om overweging van ecocidewetgeving vroeg (in de algemene vergadering van lidstaten van het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof in Den Haag, 2-7 december 2019). Zie deze pagina voor leidende staten in de wereldwijde discussie over ecocide-criminaliteit.
Welke landen zouden onder de wet vallen?
Alle lidstaten van het Internationaal Strafhof die de wet ratificeren. Zodra ⅔ ermee heeft ingestemd om de misdaad van ecocide toe te voegen aan het Statuut van Rome, wordt 1 jaar na indienen van de ratificatie, het amendement voor deze landen daadwerkelijk afdwingbaar.
Wat als een land (bijvoorbeeld de Verenigde Staten of China) geen lid is van het Internationaal Strafhof?
De wet zal een sterk marginaliserend effect hebben, zelfs in landen die geen lid zijn of niet geratificeerd hebben. Belangrijk is dat transnationale bedrijven zich in geen enkel rechtsgebied, dat de wet heeft ondertekend, aan praktijken schuldig kunnen maken die grootschalige schade aan of vernietiging van ecosystemen met zich mee brengen. Landen die de wet hebben geratificeerd, kunnen deze handhaven en waar ratificerende landen de principes van universele rechtsmacht onderschrijven, kunnen ze ook daders die geen onderdaan zijn vervolgen zodra deze voet op hun grondgebied zetten.
Ik maak me vooral zorgen over (bijvoorbeeld) vleesconsumptie / chemisch bestrijdingsmiddel 1080 / 5G-straling / andere specifieke zaken.... valt dat ook onder ecocide? Vooropgesteld dat er voldoende bewijs is om aan de wettelijke definitie van ecocide te voldoen, dan valt dit (zodra de wet van kracht is) inderdaad onder de ecocidewet. Wij zijn van mening dat wetgeving ter bescherming van de natuur - en onze plaats daarbinnen - uiteindelijk veel praktischer is dan wetgeving voor specifieke geïsoleerde kwesties. Het feit dat we tot dusver verzuimd hebben om dit effectief aan te pakken, heeft juist tot de huidige crisis geleid. Naast de huidige destructieve praktijken die door de wet zullen worden aangepakt, weten we bovendien niet welke ecocidale technieken allemaal nog ontwikkeld of bedacht gaan worden. Het verbieden van massale schade en vernietiging door het criminaliseren van ecocide fungeert daarom als een wettelijke bescherming voor de mensheid en de bredere levensgemeenschap op Aarde.
Waar kan ik meer te weten komen over de ecocidewet?
De officiële portal voor alle informatie over het ecociderecht is te vinden op onze begeleidende site EcocideLaw.com. Hier kun je uitgebreide academische, juridische en historische informatie vinden over dit onderwerp. Kijk die eerst even door voordat je ons een heleboel vragen stuurt!